Hạt đác là gì? Công dụng và cách chế biến hạt đác
Hạt đác có vị ngọt, mát và là thực phẩm có ích cho sức khỏe. Thế nhưng, không phải ai cũng biết về hạt đác và nó thường bị nhầm lẫn với cây thốt nốt. Vậy hạt đác là gì? Ăn có tốt không? Cách chế biến hạt đác ra sao? Hãy cùng tìm hiểu ngay bài viết bên dưới nhé.
Hạt đác là gì?
Hạt đác là loại hạt rừng, to bằng đốt ngón tay, màu trắng đục, vỏ nhẵn, ăn rất ngon và mát nên được nhiều người ưa thích. Cây vối (hay còn gọi là cây sa mộc, vối hay dừa núi) thuộc họ cau, cao từ 6 đến 10 m, ưa khí hậu nhiệt đới, mọc nhiều ở rừng núi Phú Yên, Khánh Hòa. Trong thân cây chứa nhiều bột, người ta lấy bột này để chế biến bột báng, thành phần trong các món chè của người Việt.
Quả có hình dạng giống quả dừa nhưng nhỏ hơn, tạo thành những khoang lớn chứa 3-4 hạt bên trong, được bao phủ bởi một lớp lông tơ gây ngứa khi tiếp xúc. Vì vậy, sau khi hái, buồng thường được đốt cho sạch lông rồi dùng kẹp tách vỏ lấy hạt.
Mùa thu hoạch hạt bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 6 hàng năm. Đây là giai đoạn hạt có độ mềm vừa phải, dẻo, sủi bọt và béo ngậy. Từ sau 6 tháng hạt già và cứng hơn, thỉnh thoảng có mầm màu vàng nhạt.
Hạt đác là một loại hạt có kích thước nhỏ, thường được sử dụng làm gia vị trong ẩm thực và là thành phần chính của nhiều loại bánh và món tráng miệng. Hạt đác có màu trắng hoặc đen tùy thuộc vào loại cây sản xuất. Nó có hương vị đặc trưng, thường được sử dụng để làm tăng hương vị cho các món ăn và bánh kẹo. Hạt đác cũng được cho là có tác dụng tốt đối với sức khỏe, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm cholesterol trong máu.
Bề ngoài sần sùi có màu trắng tự nhiên, vỏ nhẵn, có vị ngọt và giòn. Hạt chia chứa một số vitamin và khoáng chất bổ sung cho cơ thể. Một quả chứa 27 kcal bao gồm 0,4 gam protein, 0,2 gam chất béo, 6 gam carbohydrate, 1,6 gam chất xơ, 9,1 gam magie, 243 mg phốt pho và 0,5 ippgram sắt. Vì vậy, hạt đác thường được dùng để chế biến các món ăn mát như chè, sữa chua.
Hạt đác có công dụng gì?
Hạt đác là loại hạt được lấy từ cây đác, chứa nhiều chất dinh dưỡng và có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như:
Cải thiện chức năng tiêu hóa: Hạt đác chứa chất xơ giúp tăng cường hoạt động của đường ruột, giúp tiêu hóa dễ dàng hơn và ngăn ngừa táo bón.
Giảm nguy cơ bệnh tim: Hạt đác chứa nhiều chất chống oxy hóa và chất béo omega-3 giúp giảm cholesterol và tăng cường sức khỏe tim mạch.
Giảm cân: Hạt đác có chất xơ và khả năng hấp thụ nước tốt giúp cảm giác no lâu hơn, giúp giảm cân hiệu quả.
Giảm đường huyết: Hạt đác có khả năng kiểm soát đường huyết, giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
Tăng cường miễn dịch: Hạt đác chứa nhiều chất chống viêm và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến viêm.
Các bài viết chủ đề liên quan tại đây
Phân biệt hạt đác và hạt thốt nốt
Có nhiều người thường nhầm lẫn giữa quả hạch và quả thốt nốt. Tuy nhiên, đây là 2 loại hoàn toàn khác nhau và có thể phân biệt dựa vào các đặc điểm sau:
- Nút thắt có mùi thơm rất đặc trưng, còn hạt thì không có mùi.
- Tuy cả hai đều có màu nhạt như nhau nhưng nếu để ý kỹ sẽ thấy nốt sần có màu trắng trong còn hạt có màu trắng đục và hạt nhỏ hơn nốt sần.
- Hạt gần giống quả dừa nước, dẻo hơn khi cắn vào giữa rỗng ruột và chứa nước. Còn thịt của hạt dày, cứng, dày, hình bầu dục khi ăn giòn.
- Hạt cọ có thể ăn không cần chế biến nhưng phải qua chế biến và ướp đường mới dùng được.
Cách chọn mua hạt đác là gì?
Để có hạt đác sạch, ngon, dẻo và an toàn nhất định phải chú ý những điều sau nhé!
Chỉ chọn những hạt có màu trắng đục, nếu trắng quá thì có thể hạt đã bị nhiễm thuốc tẩy.
Chỉ mua các loại hạt tươi, mềm. Không nên chọn những hạt cứng vì có thể đã già, không tươi.
Mua túi hạt không mùi, vì túi hạt tươi không có mùi rõ ràng.
Không chọn những hạt có viền.
Mùa thu hái hạt từ tháng 4 đến tháng 6 hàng năm, nếu quả non hạt nhũn, ăn không ngon. Nên chọn mua vào mùa này để hạt có độ giòn vừa phải và ngon. Từ tháng thứ 6 trở đi, hạt già, cứng và nhìn thấy mầm màu vàng nhạt bên trong.
Không nên chọn những loại hạt có màu trắng trong vì rất có thể hạt đã bị tẩy trắng. Hoặc hạt có mùi lạ, mùi hơi chua, đổ nhớt.
Tùy theo sở thích mà chọn hạt non, hạt mềm hoặc hạt già vừa phải, hạt giòn. Thường nếu dùng để chưng hay rim thì chọn những hạt non, mềm. Hạt đá dùng pha trà, ăn với đường icing, dùng tươi… Chọn hạt vừa phải, hơi cứng để ăn giòn hơn. Có thể bẻ đôi rồi ngâm đường hoặc chế biến hạt già/cứng sẽ dễ nhai hơn.
Hạt đác tươi để được bao lâu?
Trong quá trình thu hoạch, hạt tươi đã được ngâm rửa sạch nhựa. Sau khi mua về chỉ cần chần sơ qua nước sôi khoảng 30 phút. 5 phút để khử mùi nhựa trong hạt.
Để đảm bảo độ tươi ngon, nên dùng hạt tươi bảo quản trong ngăn mát từ 5-7 ngày. Khi mua về bạn rửa sạch cho hết nhớt, để ráo nước rồi cho vào hộp, bảo quản trong tủ lạnh.
Nếu không có tủ lạnh, có thể ngâm vào nước sạch hoặc nước muối pha loãng ở nhiệt độ bình thường. Nên thay nước và rửa sạch hạt hàng ngày. Điều này có thể được bảo vệ trong khoảng một tuần.
Với số lượng lớn, không thể sử dụng hết trong thời gian ngắn. Bạn có thể cho hạt chia vào túi zip lock hoặc hộp rồi cấp đông. Khi bạn đã sẵn sàng để ăn, chỉ cần rã đông và đun sôi hạt một lần nữa.
Ghi chú:
Đối với những hạt để lâu có mùi chua, mềm, nhớt hoặc có màu vàng nhạt thì không nên sử dụng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Không làm mềm hạt trong nước mưa, phèn nhôm hoặc các vật bằng nhôm.
Cách Chế Biến Hạt Đác
Công thức làm các món ăn ngon từ hạt đác
Hạt đác không chỉ được sử dụng ở vùng Khánh Hòa, Phú Yên mà còn được sử dụng phổ biến ở nhiều nơi trên cả nước. Loại hạt này là thành phần không thể thiếu trong nhiều món ăn vặt thơm ngon, dai dai. Có thể kể đến một số món ngon từ hạt đác và cách chế biến cụ thể như:
Hạt đác ngâm đường
Nguyên liệu
- 1kg hạt đã tách vỏ
- 300 g đường
- 1 hũ thủy tinh sạch
Đây là cách bạn làm điều đó
Làm sạch các hạt theo hướng dẫn trong phần “Cách chuẩn bị”. Trộn đều hạt đác với đường, cho vào hũ thủy tinh ngâm khoảng 30 phút. 5 tiếng (nếu làm từ tối hôm trước có thể để qua đêm).
Nếu muốn tăng thêm độ sảng khoái và ấm nóng của hạt ngâm, bạn có thể cho cả hũ vào ngăn mát tủ lạnh. Đặt lọ làm mềm trong tủ lạnh cũng kéo dài thời gian bảo quản lên đến 1 tháng. Khi dùng chỉ cần lấy hạt cho vào chén, thêm ít nước, khuấy cho vừa miệng.
Hạt đác rim dứa
Nguyên liệu
- 500 g hạt
- 150 g đường
- 1 quả dứa tươi (hoặc 100 g nước ép chanh dây)
Đây là cách bạn làm điều đó
Hạt rửa sạch, ngâm với chanh và muối để tẩy trắng. Đồng thời bắc một nồi nước sôi lên bếp. Vớt hạt đã ngâm ra nấu đến khi sôi lại là được. Đổ ra rổ thưa, xả lại với nước lạnh khoảng. 2 đến 3 lần.
Dứa gọt vỏ, thái nhỏ. Trộn đường, dứa, các loại hạt và ngâm trong khoảng. 60 phút cho đường tan hết. Cho hỗn hợp đã ngâm vào chảo. Rim trên lửa nhỏ cho đến khi cạn. Sau khi tách lớp vỏ trắng trong, viền dứa trở nên vàng sậm vô cùng đẹp mắt. Ngoài ra, vị đậm đà của hạt đác sẽ hòa cùng mùi thơm hấp dẫn của dứa.
Nếu không muốn làm hạt viền dứa, bạn có thể thay dứa bằng chanh dây theo cách làm tương tự như cách làm hạt viền chanh dây thơm.
Sữa chua hạt đác
Nguyên liệu
- 1 hộp sữa chua
- 20 g hạt
- 220ml sữa tươi
- 30 g đường
- 20ml nước cốt dừa
- Thạch rau câu, hạt thì là, dừa nạo sấy, nho khô (không bắt buộc)
Đây là cách bạn làm điều đó
Rửa sạch hạt. Luộc chín rồi vớt ra rổ cạn cho ráo nước. Cho sữa tươi, đường, nước cốt dừa vào khuấy đều, có thể thêm bớt hoặc thêm chút đường cho vừa miệng rồi cho vào ngăn mát tủ lạnh. Lấy một cái bát hoặc ly miệng rộng, trộn sữa chua, các loại hạt và toppings. Cuối cùng cho hỗn hợp nước cốt dừa vào và thưởng thức.
Cách làm hạt đác rim dâu tây
Rửa hạt bằng nước sạch 3-4 lần cho sạch nhớt rồi chần qua nước sôi, vớt hạt ra ngâm nước lạnh, để ráo.
Thái lát mỏng dâu tây. Trộn hỗn hợp gồm 500 g quả hạch, 150 g dâu tây và 180 g đường rồi để khoảng. 30 phút cho đường quyện lại.
Cho hỗn hợp ngũ cốc vào chảo đế nặng, rim trên lửa nhỏ để tránh bị cháy. Cho đến khi hỗn hợp đường bóng và tắt lò. Chờ hạt nguội bớt thì cho vào hũ, cất ngăn mát tủ lạnh ăn dần.
Cách làm hạt đác rim dâu tằm
Bạn sơ chế hạt giống như trên rồi tiến hành ngâm đường với hạt đác. Khi nước đường đã cạn, bạn cho hạt đác lên bếp, lúc đầu để lửa vừa, khi hạt đác sôi khoảng 10 phút. 15 phút, giảm nhiệt.
Lưu ý hạt cần nước thì cho siro dâu tằm hoặc mứt dâu tằm vào chảo, đảo đều cho ngấm màu. Khi hạt su su dẻo và dính là hạt dâu tằm đã sẵn sàng.
Giá hạt đác
Với nhiều công dụng trong làm đẹp, chữa bệnh, ăn ngon, mát nên nhiều bà nội trợ thường tìm đến các loại hạt để giải nhiệt ngày nắng nóng. Các loại hạt tươi trên thị trường có giá khoảng. 80.000 – 100.000 đồng/kg, giá mua sỉ từ 50.000 – 70.000 đồng/kg. Riêng hạt rim có giá từ 160.000 – 180.000 đồng/kg tùy loại.
Giá hạt điều ở miền Trung như Nha Trang, Phú Yên sẽ rẻ hơn so với Hà Nội, TP.HCM và các địa phương khác. Giá bán cũng khác nhau tùy thuộc vào kích thước hạt to hay nhỏ, đã qua sơ chế hay chưa.
Bạn có thể mua các loại hạt đác ở đâu?
Với 0,48 giây, bạn sẽ tìm được khoảng 450.000 kết quả về “các loại hạt”, món ăn vặt không bao giờ hạ nhiệt trong mùa hè. Hiện nay, các loại hạt được bán khá phổ biến trên mạng, chợ online với đủ chủng loại, hương vị nên bạn có thể dễ dàng tìm mua để thưởng thức.
Để tránh mua phải hạt bị tẩy trắng bằng hóa chất cho trắng và nở to, bạn nên tham khảo nhiều nơi để so sánh chất lượng và giá cả.
Cách chọn hạt đác ngon – dẻo, an toàn
Chọn hạt có màu trắng sữa thay vì màu trắng sáng giúp giảm nguy cơ mua phải hạt tẩy trắng.
Chọn hạt tươi, non và mềm. Hạt cứng, già khi ăn sẽ không có vị giòn, dẻo đặc trưng của hạt.
Không mua hạt có mùi lạ vì đó có thể là mùi của chất bảo quản.
Đừng mua nhầm hạt thốt nốt hay dừa nước nhé.
Cách chế biến/xử lý các loại hạt đác
Hạt sau khi mua về phải được làm sạch trước khi xử lý. Đầu tiên, bạn rửa hạt đác qua nhiều lần nước để loại bỏ hết nhớt. Sau đó cho hạt đác vào ngâm mềm với nước cốt chanh và chút muối để phần đế trắng sạch hơn. Sau đó chần hạt qua nước sôi khoảng. 5 phút để khử mùi nhựa.
Ướp hạt đác với đường, thơm, gừng, dâu tằm,… hoặc bất cứ nguyên liệu nào bạn thích để vài tiếng cho ngấm. Rim rất nhanh, chỉ khoảng. 15-20 phút, khi thấy hạt trong, kéo sợi mì thành sợi, không để quá khô làm hạt bị cứng.
Cách sơ chế và rim hạt đác thơm ngon
Hạt đác là gì? Công dụng và cách chế biến hạt đác